کتاب «علم و نوآوری در ایران: توسعه، پیشرفت، و چالش ها» که به تلاش دکترعبدالله صوفی (از دانشگاه ویسکانسین) و دکترسپهر قاضی نوری (از دانشگاه تربیت مدرس) به همراهی جمعی دیگر از اندیشمندان حوزه مدیریت نوآوری ایران نوشته شده و از سوی انتشارات بین‌المللی پالگراو مک‌میلان به زبان انگلیسی منتشر شده است.
این کتاب از چند نظر مهم و خواندنی است. نخست این که وضعیت موجود نظام علم و فناوری در ایران در بستری تاریخی (عمدتاً تاریخ معاصر) مورد توجه قرار گرفته که همین امر ژرفای بیشتری به تحلیل‌های ارائه شده داده است. به عبارت دیگر، تنها به ارائه تصویری ساکن از وضعیت موجود بسنده نشده است. دوم این که خبرگان و صاحبنظرانی با پیشینه و علاقمندی پژوهشی و تجربی مختلف هر کدام گوشه‌ای از نظام نوآوری کشور را در صنایع مختلف مورد توجه قرار داده‌اند و خواننده می‌تواند با کنار هم گذاشتن این قطعات به تصویری نسبتاً جامع از روند حرکت ملی در زمینه توسعه علم و فناوری دست یابد.
نگارش این کتاب به زبان انگلیسی باعث شده که طیف خوانندگان آن از مرزهای ملی فراتر رفته و تصویری واقع‌بینانه و غیرمغرضانه از دستاوردهای علمی و فناورانه کشور به خوانندگان غیر فارسی‌زبان ارائه شود.
به نوشته هم‌آفرینی، عبدالله صوفی و سپهر قاضی‌نوری در فصل نخست به معرفی موضوعات و برخی مفاهیم مطروحه در کتاب می‌پردازند. مفاهیمی چون شکست بازار و شکست دولت به همراه نمونه‌هایی از کشورهای آسیای شرقی و نحوه توسعه صنعتی آنها در این فصل مطرح شده‌اند. سپهر قاضی‌نوری سردبیر فصلنامه "سیاست علم و فناوری" است و تاکنون آثار متعددی از وی در همین حوزه منتشر شده است. فصل دوم را دکتر رضا منصوری در باب تاریخ توسعه علم از ایران باستان تا به امروز نوشته است.
دکتر منصوری نویسنده چندین کتاب در زمینه روند و تاریخچه توسعه علم در ایران است که از آن جمله می‌توان به "ایران 1427"، "معماری علم در ایران" و "ایران در قرن 21" اشاره کرد.
فصل سوم را دکتر مهدی گودرزی و دکتر سروش قاضی‌نوری در باب توسعه آموزش، علوم و پژوهش در ایران به ویژه پس از انقلاب اسلامی نوشته‌اند.
دکتر صوفی و دکتر سپهر قاضی‌نوری با کمک صنم فرنودی در فصل چهارم به واکاوی نظام نوآوری و نقش آن در پیوند دادن توسعه علمی به توسعه صنعتی و به عبارتی ثروت‌آفرینی از دانش و فناوری پرداخته‌اند. در فصل پنج فناوری اطلاعات و ارتباطات به صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته و سپهر قاضی‌نوری به همراه رضا جمالی کوشیده‌اند تا روند توسعه ایران در این بخش را مستند و تحلیل کنند.
فصل ششم به قلم فاطمه یزدی و محمد علی بحرینی نوشته شده و در آن فناوری نانو و تجربه سیاست‌گذاری ملی در این حوزه مورد تمرکز قرار گرفته است. آموزه‌های این تجربه سیاست‌گذاری و سرریز آن در دیگر زمینه‌ها در این فصل مستند شده است. دکتر بحرینی نویسنده کتاب "تجاری‌سازی فناوری، یا، چگونگی تولید ثروت از تحقیق و توسعه" است و دارای تجربه باارزشی در حوزه تجاری‌سازی فناوری‌ نانو در ایران است. نظام نوآوری و پیچیدگی‌های نهادی حوزه فناوری تحقیقات سلولی دستمایه نگارش فصل هفتم به همت دکتر طاهره میرعمادی بوده است. در این فصل، جایگاه و نقش ویژه موسسه رویان نیز معرفی و تحلیل شده است. در فصل هشتم، دکتر بهزاد سلطانی و مهندس مرضیه شاوردی روند پیشرفت کشور در حوزه فناوری هسته‌ای را از دهه ۱۹۵۰ تاکنون مورد تحلیل قرار داده و به برخی دستاوردها و چالش‌های آن پرداخته‌اند.
دکتر سلطانی که خود از صاحبنظران حوزه سیاست‌گذاری علم و فناوری در کشور است از نزدیک با روند و دستاوردهای پژوهشی در این صنعت نیز آشناست و در تحلیل‌های وی و شاوردی این ترکیب دانشی و تخصصی به عنوان عنصری با ارزش به چشم می‌خورد.
تاریخچه، وضعیت موجود و چشم‌انداز صنعت هوافضا و توانمندی‌های بومی فناوری در این صنعت نیز در کانون توجه فصل نهم بوده است. این فصل به قلم پرویز تاریخی، محمد عباسی و مریم اشرفی نوشته شده است.
دکتر منوچهر منطقی نیز در فصل دهم، نگاهی تاریخی و تحلیلی به صنعت خودروسازی و سهم دانش و فناوری بومی در این صنعت انداخته است. بی‌شک تجربه پیشین دکتر منطقی در جایگاه مدیریت عامل شرکت ایران‌خودرو تحلیل‌های این فصل را پخته‌تر و البته خواندنی‌تر کرده است.
اخیرا در شماره اکتبر نشریه «چویس» (CHOICE) که از سوی انجمن کتابخانه‌های آمریکا منتشر می‌شود، نقدی بر کتاب «علم و نوآوری در ایران: توسعه، پیشرفت و چالش‌ها» نوشته شده است.
به گزارش سرویس علمی ایسنا، این نشریه مختص نقد تازه‌های نشر علمی و دانشگاهی است و نقدهای کارشناسی آن در خرید کتاب برای کتابخانه‌های پژوهشی آمریکا بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
در بخشی از نقد این نشریه بر کتاب «علم و نوآوری در ایران» آمده است: «نگاه رسانه‌ها به ایران معمولاً متمرکز بر برنامه‌ اتمی این کشور است. متاسفانه در تصویری که رسانه‌ها از ایران پس از انقلاب ارائه می‌کنند، یک حقیقت مهم از قلم می‌افتد: این که به تازگی نرخ رشد علمی ایران از تمام دیگر کشورها بیشتر بوده است. این کتاب نگاه‌ها را به سوی ساختار و دلایل رشد علمی ایران سوق می‌دهد. این کتاب به ما یادآور می‌شود که ایران (و البته جهان) از آنچه معمولاً در آمریکا نقل می‌شود پیچیده‌تر است. به ویژه فصولی از کتاب که به تاریخ علم و نظام آموزشی ایران می‌پردازند بسیار جالب‌اند.»
منبع: ایسنا