ربع قرن پیش، دکتر رضامنصوری، استاد فیزیک دانشگاه شریف و رئيس وقت انجمن فیزیک ایران، در یک سفر علمی به کشور هند از انیستیتوی تاتای این کشور بازدید داشته و با برخی از دانشمندان آن گفتگو کرده است. آنچه در فایل زیر خواهید خواند گزارش جالب ایشان از این سفر است. نویسنده در جای جای گزارش وضعیت علمی به ویژه از نظر سبک رفتاری دانشگران دو کشور را مقایسه می کند. کاش خود استاد منصوری بار دیگر به این گزارش برگردند و درباره تغییرات روی داده در جامعه علم ورزی ایران بنویسند و بنویسند چقدر از حسرت‌های علمی آن سفر، امروز رفع شده است.
فایل گزارش سفر علمی دکتر رضا منصوری به انیستیتو تاتای هند منبع: مجله رهیافت، زمستان ۱۳۷۱ 

یکی از مهم ترین جلوه‌های کالایی سازی دانشگاه و علم، در یکی دو سال اخیر، برگزاری سخنرانی ها و کارگاههای علمی به صورت پولی بوده است. به برکت رشد استارت‌آپ‌ها،‌ برخی سایت ها در زمینه صدور بلیت برای سخنرانی‌ها فعال شده‌اند. این امر، مدیریت پولی چنین همایش‌هایی را تسهیل کرده است. تیم برگزارکننده سخنرانی یا کارگاه، ابتدا اکانتی را در یکی از این سایت‌ها ایجاد کرده و سپس از طریق لینک ثبت نام، متقاضیان را به سمت انجام فرایند ثبت نام و واریز مبلغ همایش هدایت می کنند. خیلی شیک و مجلسی!
به این ترتیب همه علاقه‌مندان شرکت در همایش، کارگاه یا سخنرانی مزبور،‌ مکلف به پرداخت وجه ثبت‌نام هستند. این موضوع آن چنان معمول و هنجاری شده است که در مواقع استثنا، برای تشویق به حضور، «رایگان بودن» همایش، برجسته می شود.
به فراخور موضوع رساله خود، چند روز پیش در یکی از چنین کارگاه‌های پولی شرکت کردم. این رویداد از سوی یک پژوهشگاه وابسته به یکی از وزارتخانه‌های نسبتاً متمول برگزار می شد. موضوع کارگاه، مرتبط با یکی از طرح‌های کلان ملی این پژوهشگاه بود. دو نکته جالب در برگزاری این رویداد پولی توجه مرا جلب کرد:
- کارگاه! منحصر به اطلاع رسانی درباره کارهای انجام شده توسط مجریان و مدیران پروژه بود.
- یکی از توصیه‌های سیاستی پروژه، فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی عمومی و تربیت نیروی انسانی متخصص در زمینه موضوع پروژه بود.

این نمونه را گفتم تا خاطرنشان کنم گاهی ذوق زدگی برای کسب منفعت مالی آنچنان زیاد می شود که ماهیت سخنرانی و فلسفه کار یا وظیفه سازمانی یک مجموعه دولتی از یاد می رود!

به نظر می رسد شرکت در همایش‌های علمی که نقش عمده‌ای در نشر دانش دارد به بخش ثابتی از هزینه‌های روزمره دانشجویان و مشتاقان علم و دانستن تبدیل شده است. این امر در تعارض با عدالت آموزشی است و برخی از دانشجویان مستعد را از حضور و کسب معلومات محروم می کند.
به گمان من این مشکل، راه حل ساده‌ای دارد. می توان از برگزاری همایش‌های پولی، حداقل در حیطه نهادهای دولتی، وزارتخانه‌ها و دانشگاه‌ها ممانعت به عمل آورد و با رایگان کردن محل و امکانات سخنرانی، هزینه‌ برگزاری چنین همایش ها و رویدادهای علمی را کاهش داد.

ابوالقاسم بیات*

در اواخر قرن نوزدهم، به دلیل کاهش جمعیت گوزن‌ها در ایالت های شرقی امریکا، قانونی برای جلوگیری از شکار و بهبود شرایط گونه‌های مختلف آن به تصویب رسیده بود. چنین قانونی، مشوق کنترل جمعیت درندگان بود. از این‌رو، شکاربانان جایزه‌بگیر، تله گذاران دولتی و گله‌داران هر یک با انگیزه و ابزاری متفاوت مانند سَم، تله و تفنگ، برای نابودی گرگ خاکستری تلاش می کردند.
دست‌کاری در چرخه طبیعت به آرامی اثر خود را نشان داد. گله های گوزن در پارک ملی یلو استون رو به افزایش گذاشت و زیست بوم منطقه صدمه شدیدی دید.
مبارزه طولانی دوستداران حیات وحش و نهادی های مردم‌نهاد در حمایت از جمعیت گرگ‌ها، که با پیشگامی طبیعت‌شناس معروف آلدو لئوپولد در سال ۱۹۴۰ شروع شد سبب گردید تا مسئولان در سال ۱۹۹۵ گرگ ها را به زیست‌‌بوم پارک برگردانند. در سوم ژانویه این سال تعداد 14 گرگ از ایالت آلبرتای کانادا به این پارک منتقل و رها سازی شد. سال بعد نیز تعداد دیگری به جمعیت گرگ‌ها افزوده شد.
بازگشت گرگ‌ها، اثر مثبت خود را در یلو استون نمایان ساخت. با کنترل جمعیت گوزن‌ها توسط گرگ‌ها؛ زمین، پوشش گیاهی، آبزیان، رودخانه و اقلیم پارک متحول شد. بسیاری از گونه‌های جانوری به پارک برگشتند و گیاهان و درختان فرصت رشد و بالندگی دوباره یافتند. در نتیجه پس از چند سال بوم‌زیست پارک به حالت تعادل برگشت.
(این ویدئوی کوتاه، جزئیات بیشتری از این رخداد را نشان می دهد. آن را ببینید)

به گمان من چند درس می توان از این داستان واقعی گرفت:

یک. یک اقدام به‌ظاهر بی‌اهمیت، اما نادرست می تواند سبب زنجیره‌ای از رویداد‌های ناخواسته و ناخوش‌آیند با دامنه ماندگاری طولانی شود.
دو. گاهی عقب‌گرد در سیاست‌گذاری نه تنها بد نیست بلکه بسیار با فضیلت و شایسته است.
سه. یک اقدام درست می تواند زنجیره‌ای از پیامد‌های خوب را رقم زند.
چهار. گاهی برای بازگشت به نقطه بهتر در سیاست‌گذاری باید دست به دامن عناصر به ظاهر شرور و ناپسند شد.
پنج. گاهی برای اصلاح یک اندیشه نادرست باید شصت سال و یا بیشتر مبارزه کرد.
شش. مهم‌ترین نکته: گاهی اوقات، نیازی به سیاست‌گذاری نیست. کافی‌ است «گرگ مسئله» را به جای خودش برگردانید یا آن را در جای مناسبش بگذارید. کارها به تدریج سامان خواهند گرفت

*دانشجوی دکترای سیاست‌گذاری علم و فناوری
در دانشگاه علم و صنعت ایران

بار دیگر شرایط برگزاری آزمون رشته‌های مدیریت تغییر یافت. آزمون دکترای سال 1397، در رشته‌ سیاست‌گذاری علم و فناوری، در کد مشترکی با رشته‌های مدیریت تکنولوژی، آینده‌پژوهی و کارآفرینی برگزار خواهد شد. از این رو، شرکت کنندگان در این کد رشته، می توانند پس از اعلام نتایج و در صورت مجاز شدن به انتخاب رشته، هر یک از رشته‌محل‌های تحصیل در چهار رشته سیاست‌گذاری علم و فناوری، مدیریت تکنولوژی، آینده‌پژوهی و کارآفرینی را انتخاب کرده و به مصاحبه بروند:

مواد آزمون به شرح زیر است:

1- مجموعه دروس تخصصي در سطح كارشناسي شامل (آمار و كاربرد آن در مديريت مباني سازمان و مديريت اصول و مباني مديريت از ديدگاه اسلا م ) و كارشناسي ارشد شامل (نظريه‌هاي كارآفريني، تئوري هاي نوآوري و مديريت استراتژيك پيشرفته)، 2- استعداد تحصيلي و 3- زبان انگليسي.