ارسطو و ابوریحان: آدمهای بزرگِ نفهم(*)!
درپاییز 94 جلساتی با عنوان «دانشگاه: نهاد علم» درباره وضعیت علم و آموزش عالی در ایران به همت مدرسه آزاد فکری در دانشگاه شریف برگزار شد. این جلسات به صورت درس-گفتگو بود و اندیشمندان مختلفی از حوزه و دانشگاه در آنها مشارکت کرده بودند.
در در دو جلسه از این نشستها، دکتر رضا منصوری، استاد فیزیک شریف و از صاحبنظران توسعه علمی در ایران و آقای دکتر محمدامین قانعی راد، جامعهشناس و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با یکدیگر به گفتگو پرداختند.
در جلسه دوم این رویداد، آقای دکتر قانعی راد با ذکر پیشینهی تاریخی از تعریف علم در نزد فلاسفه و متفکران مختلف، بر نظرات شِلِر تمرکز کرده دستهبندی سهگانه علم از دیدگاه او را ارائه داد و اظهار کردکه علم به معنای تجربی آن در جهان اسلام وجود داشته و در طول سیصدسال از قرن سوم تا پنجم هجری در متن فعالیتهای اندیشه اسلامی بوده ولی پس از آن رو به افول گذاشته است (از ابتدا تا دقیقه 60).{در آینده گزارش تفصیلی این سخنرانی را در هیمن جا خواهم نوشت}
در ادامه دکتر منصوری، علم را به معنای فعالیتی که در «اجتماعی از دانشمندان» جریان دارد تعریف کرده و اظهار داشت ار آن چه در تاریخ اسلام ذکر می شود معنای علم مدرن استنباط نمی شود به بیان دیگر افرادی مانند ابوریحان گرچه بزرگ بودهاند اما نفهم بودهاند! (علم را نمی فهمیدند)
نکته جالب و تعجب برانگیز آن است که دکتر منصوری در بخشی از گفتگوی خود (از دقیقه 70 به بعد) بحثی پیرامون گفتمان غالب علم در دورههای تاریخی می گشاید و ادعا می کند که پوآنکاره صدوده سال پیش، آن را مطرح کرده و کس دیگری به آن اشاره نکرده است. در صورتیکه منظور دکتر رضا منصوری همان مفهوم «پارادیمهای علمی» است که تامس کوهن در دهه 1960 میلادی در کتاب «ساحتار انقلابهای علمی» {ترجمه سعید زیباکلام، انتشارات سمت} آن را به تفصیل تبیین کرده است.
این گفتگو را از اینجا ببینید:
جلسه دوم درس ـ گفتگوی دانشگاه: نهاد علم - پاییز94 :دکتر رضا منصوری و محمد امین قانعی راد
مرتبط:
جلسه اول درس ـ گفتگوی دانشگاه: نهاد علم - پاییز94 :دکتر رضا منصوری و محمد امین قانعی راد
* از متن گفتگوی دکتر منصوری و دکتر قانعیراد {برداشت استنباطی از مجادله}
برچسبها: سیاستگذاری علم, سیاستگذاری آموزش عالی, اندیشه ایرانی